2019-v2-2-article4

2019-v2-2-article4

ความสัมพันธ์ระหว่างช่องเปิดต่อปริมาณแสงธรรมชาติภายในสิมอีสาน
A RELATIONSHIP STUDY OF WINDOW CONFIGURATIONS ON DAYLIGHTING IN ISAN SIM (Northeast Buddhist Holy Temples)

ศุภโชค สนธิไชย
สาขาวิชาการออกแบบตกแต่งภายในและนิทรรศการ คณะเทคโนโลยีอุตสาหกรรม มหาวิทยาลัยราชภัฎสวนสุนันทา
ปิยะวรรค์ ปิ่นแก้ว
สาขาวิชาการออกแบบตกแต่งภายในและนิทรรศการ คณะเทคโนโลยีอุตสาหกรรม มหาวิทยาลัยราชภัฎสวนสุนันทา

บทคัดย่อ
บทความนี้นำเสนอการศึกษามุ่งเน้นในวัตถุประสงค์ความสัมพันธ์ระหว่างช่องเปิดต่อปริมาณแสงธรรมชาติภายในสิมอีสานเป็นสำคัญ ในคำอธิบายดังกล่าวจึงแสดงข้อมูลหลักฐานทางกายภาพที่มีความสำคัญให้เห็นว่า ความสัมพันธ์ระหว่างพื้นที่ต่อการทำกรรมกิจกรรมของพระสงฆ์ พีธีสังฆกรรมในสิมต่อความเคร่งครัด จารีต ฮีตสิบสอง และพื้นที่สังฆกรรมตามพุทธบัญญัติ ในความสัมพันธ์ภายในพื้นที่ความสัมพันธ์สัดส่วนร่างกายต่อกิจกรรมสังฆกรรม รวมถึงความสัมพันธ์พื้นที่ภายในทางสถาปัตยกรรมต่อทฤษฎีการประเมินแสงธรรมชาติ ปัจจัยอิทธิพลด้านรูปแบบลักษณะจากภายนอกสถาปัตยกรรมประเพณีสิมอีสานอาจส่งผลในการก่อรูปใหม่ที่พบการละทิ้งความสำคัญต่อพื้นที่สำคัญในตำแหน่งที่สาคัญต่อพื้นที่ประกอบพิธีประเพณี สังฆกรรมของพระสงฆ์ ซึ่งเพียงพอต่อการมองเห็นในการรับรู้ถึงตำแหน่งจุดเคารพ ผลค่าปริมาณแสงสว่างในพื้นที่ภายในโบสถ์, สุเหร่า, วิหาร (church body), คุณภาพปริมาณแสงสว่างในพื้นที่อาคาร ที่ 300 lx พบผลค่าปริมาณแสงสว่างที่เหมาะสมต่อการอ่านหนังสือ (reading lighting) เก้าอี้, แท่นบูชา, ธรรมาสน์ (chair, altar, pulpit) และคุณภาพปริมาณแสงสว่างในพื้นที่อาคาร ที่ 500 lx ส่วนใหญ่คุณภาพปริมาณแสงสว่างในพื้นที่อาคารที่เหมาะสม มักพบในสิมโปร่งหรือสิมโถงรูปแบบไม่มีหลังคาปีกนกยื่นรอบทั้ง 4 ด้าน ยกเว้นด้านหน้า ซึ่งลักษณะสิมทึบหรือสิมแบบก่อผนังทึบทั้ง 4 ด้าน อาจไม่พบความต่างเมื่อเปรียบเทียบกับรูปแบบไม่มีหลังคาปีกนกยื่นรอบทั้ง 4 ด้าน แตกต่างมากนักเมื่อเปรียบเทียบปริมาณความสว่าง เมื่อสังเกตต่อไปพบว่าระดับปริมาณความสว่างตั้งแต่บริเวณขอบด้านบนของช่องเปิด ระดับปริมาณแสงสว่างจะแสดงผลค่าต่ำกว่า 50 lx ซึ่งแสดงถึงระดับของการมองเห็นในคนปกติที่ไม่ชัดเจน คำอธิบายอีกประเด็นที่น่าสนใจเกี่ยวกับภาพจิตรกรรมฝาผังฮูปแต้ม มักพบว่า สีที่ใช้วาดและองค์ประกอบเรื่องราวที่สำคัญของภาพฮูปแต้มจะเน้นวาดบริเวณเหนือขอบช่องเปิดบานหน้าต่างขึ้นไปเสมอ ความเสื่อมโทรมของสีและองค์ประกอบภาพฮูปแต้มในปัจจุบันที่พบจากการสำรวจศึกษายังคงสภาพในรายละเอียดที่ยังปรากฎอยู่อย่างสมบูรณ์ในบางตำแหน่งที่หากจากช่องเปิด อย่างไรก็ตาม รูปแบบลักษณะของสิมทึบที่ก่อผนังทึบทั้ง 4 ด้าน หรือสิมโปร่ง ในความกลายเปลี่ยนเพิ่มเติมเครื่องมุง หากจะยังคงดำรงอยู่และพบเห็นในปัจจุบัน แต่ในบางแห่งพบการปรับรูปแบบลักษณะของโครงสร้างภายในพื้นที่ หากแต่ไม่ได้คานึงถึงระดับคุณภาพปริมาณแสงสว่างมีความเหมาะสมต่อกิจกรรมในยุคสมัยร่วมสังคมที่วิวัฒนาการกลายเปลี่ยนไปตาม วิถีชีวิตในค่านิยมความสะดวก กระชับด้วยเวลาประกอบพิธีประเพณีต่างจากความดั่งเดิม ลักษณะรูปแบบโครงสร้างหลังคาในวัสดุ การประณีตของภูมิปัญญาเชิงช่างพื้นถิ่น และระยะเครื่องมุงส่งผลต่อปีกนกที่ยื่นโดยรอบเพื่อวัตถุประสงค์บางสิ่งที่ไม่สอดคล้องต่อรูปลักษณะของสถาปัตยกรรมประเพณีสิมอีสานอาจถูกสร้างขึ้นจากการก่อรูปเพื่อรักษาให้โครงสร้างของอาคารได้รับผลกระทบจากสิ่งแวดล้อมทางกายภาพหรือเพียงเพราะปกปิดความเป็นพื้นที่ส่วนประกอบพิธีประเพณีที่สำคัญของพระสงฆ์ต่อความสงบเรียบง่ายเฉพาะตนในวิถีดารงของชุมชมพื้นถิ่น

คำสาคัญ : สิม ปริมาณความสว่าง สังฆกรรม

Abstract
This paper presents a study focusing on the objectives, the relationship between the openings and the amount of natural light within the Isan simulations. In this explanation, it shows important physical evidence that shows the interrelationship between space and activity. Of monks The religious rite penalty in Sims to the strictness of the tradition of the Twelve Heat and the Sangha of Buddhist acts In the relationship within the space, the relationship of body composition to the monk’s activities, including the architectural interior space to the theory of natural light evaluation. Factors influencing the styles, external characteristics, traditional Isan architecture. May result in reshaping That found the abandonment of important areas in important positions for ceremonial ceremonial areas of the Sangha, which is sufficient to see in recognition of the position of respect The amount of light in the interior of the church, the mosque, the church ( church body) , the quality of the light in the building area at 300 lx. The appropriate amount of light for Reading lighting Chairs, altars, chairs, altar, pulpit and the quality of the lighting in the 500 lx building area. Most of the quality of the light in the appropriate building. Often found in transparent or hallway The form does not have a pinion roof protruding on all 4 sides except the front. In which the characteristic Dim or solid wall form on all 4 sides may not find a difference when compared to the form without a winged roof protruding on all 4 sides, very different when comparing the amount of brightness When further observation, it was found that the brightness level From the top edge of the opening The amount of light shows a value below 50 lx, which indicates the level of vision in normal people that is not clear. Another interesting explanation about the mural painting of the hoop daeng is often found that the colors used and the important story elements of the hoap daeng picture Will focus on drawing the area above the edge of the opening The window always goes up. The deterioration of the color and composition of the hoop image present in the study The condition remains in the details that still appear completely in some positions, if from the opening. The pattern characteristic of the solid SIM that creates a solid wall on all 4 sides or the transparent SIM in the change of more thatch If it still exists and is seen today but in some places, adjusting the style The structure of the interior space But didn’t consider The quality, quantity, and lighting are appropriate for activities in the contemporary society that Evolution evolves. Lifestyle in convenience Concise with the time to perform the ceremony, different from the original. The characteristic structure of the roof structure in the material The exquisite workmanship of local craftsmen And the thatch spacing affects the pinion projected around for certain purposes That is inconsistent with the Northeastern Sim Isan architectural tradition May be built from forming to preserve the structure of the building affected by Physical environment Or just because concealing the area as a traditional ceremony The importance of monks to peace Simple, unique in the way of the local community.

Keywords : Isan Sim, Illuminance (lux), Religious rite

References
จารุบุตร เรืองสุวรรณ. (2521). ขนบธรรมเนียม ประเพณี ระบอบการปกครองของชาวอีสานสมัยเก่า. เอกสารสัมมนาประวัติศาสตร์อีสาน. มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ มหาสารคาม.
วิโรฒ ศรีสุโร. (2530). สมถะสถาปัตยกรรม. มหาวิทยาลัยขอนแก่น.
ธิติ เฮงรัศมี, (2530). สถาปัตยกรรมในอีสานการสัมมนาทางวิชาการ เรื่อง เอกลักษณ์สถาปัตยกรรมอีสาน. สมาคมสถาปนิกสยาม ในพระบรมราชูปถัมภ์. ขอนแก่น: มหาวิทยาลัยขอนแก่น.
สุวิทย์ จิระมณี. (2533). สิมพื้นถิ่นอีสานตอนกลาง. วิทยานิพนธ์มหาบัณฑิต สาขาวิชาประวัติศาสตร์สถาปัตยกรรม บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยศิลปากร.
วิโรฒ ศรีสุโร. (2536). สิมอีสาน. มูลนิธิโตโยต้า สนับสนุนการจัดทำและการพิมพ์.
กฎกระทรวงฉบับที􀃉 55. (2543). หมวดที่ 1 ลักษณะอาคาร. พระราชบัญญัติควบคุมอาคาร พ.ศ. 2522.
ธวัช ปุณโณทก. (2547). จารีตประเพณีที่ชาวอีสานได้สืบทอดต่อกันมานั􀃊นเป็ นมรดกทางวัฒนธรรมอันทรงคุณค่า. กรุงเทพฯ: มหาวิทยาลัยรามคำแหง.
ธวัช ปุณโณทก. (2547). วรรณกรรมอีสาน. กรุงเทพฯ: มหาวิทยาลัยรามคำแหง.
สมชาย นิลอาธิ. (2539). “ฮีตสิบสองและคองสิบสี่.” วารสารมหาวิทยาลัยมหาสารคาม, หน้า:15-21.
ติ๊ก แสนบุญ. (2549). “สิมพื้นบ้านอีสาน ณ วัดบ้านยางช้า อำนาจเจริญ ศิลปะงานช่างเพื่อชีวิต ความพอเพียงในวิถีแห่งตน.” ศิลปวัฒนธรรม, ปีที่ 28, ฉบับที่ 2 (ธ.ค. 2549) : หน้า 52-53.
ชวลิต อธิปัตยกุล. (2552). ความสัมพันธ์เชิงช่างพื้นถิ่นด้วยประเด็นสิมแบบพื้นถิ่นในอีสาน. สำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย (สกว.) สำนักงานคณะกรรมการการอุดมศึกษา (สกอ.) มหาวิทยาลัยราชภัฏอุดรธานี .
สุรพงษ์ จิระรัตนานนท์. (2553). รายงานฉบับสมบูรณ์โครงการการศึกษาอิทธิพลของตัวแปรทีมีผลต่อการนำแสงธรรมชาติด้านข้างมาใช้ในอาคาร. กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าธนบุรี.
ไธพัตย์ ภูชิสส์ชวกรณ์. (2554). “จากวาทกรรมถึงบทวิเคราะห์ : แผนผัง ที􀃉ว่าง รูปด้าน รูปทรง และการดำรงอยู่” หน้าจั่ว, 2554 : หน้า 189-214.
ยิ่งสวัสดิ์ ไชยะกุล. (2555). แสงสว่างในสถาปัตยกรรม. ขอนแก่น: สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยขอนแก่น.
สถาบันอาคารเขียวไทย. (2555). คู่มือสำหรับเกณฑ์การประเมินความยั่งยืนทางพลังงานและสิ่งแวดล้อมไทยสำหรับการก่อสร้างอาคารและปรับปรุงโครงการใหม่. กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
กรมอุตุนิยมวิทยา. (2555). ความรู้อุตุนิยมวิทยา. กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์กรุงเทพฯ.
ติ๊ก แสนบุญ. (2560). สิมอีสานในยุคก่อนการเปล􀃉ียนแปลงการปกครอง 2475. ศิลปวัฒนธรรม, กรุงเทพฯ: มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.
ชวลิต อธิปัตยกุล. (2560). สิ􀃉งก่อสร้าง สิม วิหาร ความพัวพันจากเมืองด่านซ้าย นาแห้ว จังหวัดเลย ถึงเมืองบ่อแตนในประเทศลาว. มหาวิทยาลัยราชภัฏอุดรธานี.
Moore, F. (2008). Concept and Practice of Architectural Daylighting. New York: Van Nostrand Reinhold.
IESNA. ( 2 0 0 3 ) . IESNA ED- 1 5 0 – 0 2 , Intermediate Level Lighting Course. New Year, Illuminating Engineering Society of North America.
Egan, David M. and Olgyay, Victor W. (2002). Architectural lighting. 2nd ed. New York: McGraw Hill.
Lechner, N. (2001). Heating Cooling Lighting. 2nd ed. New York: John Wiley & Sons.
CIBSE Lighting Guide 10. (1999). Daylighting and Window design. ISBN 0-900953-98-5. CIBSE.
O’Connor, J., E. Lee, et al. (1997). Tips for Daylighting with Windows: The Integrated Approach. Berkeley, Lawrence Berkeley National Laboratory.